Toegankelijke video’s en audiofragmenten: hoe zit het nu precies?

Goede video’s zijn een uitstekende manier om de aandacht van je bezoekers te trekken en vast te houden. Daarnaast zijn video’s erg geschikt om complexe informatie duidelijk uit te leggen in beeld en geluid. Behalve video’s is ook het gebruik van podcasts stevig aan het groeien in populariteit.

Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen zomaar een video of audiofragment kan volgen. Dit geldt natuurlijk voor bezoekers met een visuele of auditieve beperking, maar ook gewoon voor bezoekers van je website die het geluid van hun apparaat uit hebben staan om overlast te vermijden. Daarom is het aan te raden om je media toegankelijk te maken.

Behalve dat toegankelijkheid duidelijk voordelen oplevert, zijn er verschillende organisaties die wettelijk moeten voldoen aan de geldende toegankelijkheidsstandaarden. In de EU geldt hiervoor op dit moment niveau AA van de WCAG 2.1. Om je een eind op weg te helpen geven we je een overzicht van de mogelijkheden om je media toegankelijk te maken, en wat je moet doen om te voldoen aan de toegankelijkheidseisen.

Welke mogelijkheden zijn er?

Er zijn zes manieren om media toegankelijk te maken:

      1. Tekstalternatief voor media (transcript)

Een tekstalternatief voor media (transcript) is een document waarin alle informatie die in het mediafragment te horen en te zien is in de juiste volgorde wordt beschreven.

Het tekstalternatief zet zowel geluid als beeld om in tekst. Dat is een groot voordeel, omdat het toegankelijk is voor iedereen. Het kan namelijk worden gebruikt door toegankelijkheidssoftware, en is daarmee ook te gebruiken door diegenen die doof én blind zijn. Ook is het prettig voor mensen die het lastig vinden om audio en video te interpreteren.

Ons advies is altijd een tekstalternatief voor media (transcript) aan te bieden, ook in situaties waarin het niet verplicht is vanuit de toegankelijkheidsrichtlijnen.

      2. Audiotrack

Een audiotrack is een geluidsfragment met een beschrijving van alle visuele informatie van media die alleen uit video bestaan. Een audiotrack is bijna hetzelfde als een geluidsbeschrijving (zie manier 3), maar dan voor media die alleen uit videobeeld bestaan.

De audiotrack is niet standaard te horen. Het is voldoende als de websitebezoeker deze aan en uit kan zetten, of als er een duidelijke verwijzing staat naar een kopie van de video mét audiotrack. Dit mag een download zijn.

Een audiotrack zet beeld om in geluid en is geschikt voor gebruikers die het beeld niet (goed) kunnen zien, maar wel kunnen horen.

      3. Geluidsbeschrijving (audiodescriptie)

Gesproken tekst die wordt toegevoegd aan het geluid van een mediafragment om belangrijke visuele informatie te beschrijven die niet te begrijpen is met alleen het bestaande geluid. Deze informatie wordt toegevoegd in de pauzes tussen het bestaande geluid.

De geluidsbeschrijving is niet standaard te horen. Het is voldoende als de bezoeker van de website deze aan en uit kan zetten, of als er een duidelijke verwijzing staat naar een kopie van de video mét geluidsbeschrijving. Dit mag een download zijn.

Een geluidsbeschrijving zet beeld om in geluid. Deze is geschikt voor gebruikers die het beeld niet (goed) kunnen zien, maar wel kunnen horen.

      4. Uitgebreide geluidsbeschrijving

Als de natuurlijke pauzes in het geluid van een mediafragment niet voldoende zijn om de sfeer van de video te behouden, wordt er meer ruimte gecreëerd voor de beschrijving door de video te pauzeren.

De uitgebreide geluidsbeschrijving is niet standaard te horen. Het is voldoende als de bezoeker deze aan en uit kan zetten, of als er een duidelijke verwijzing staat naar een kopie van de video waarin deze wél is toegevoegd. Dit mag een download zijn.

Een uitgebreide geluidsbeschrijving zet beeld om in geluid. Deze is geschikt voor gebruikers die het beeld niet (goed) kunnen zien, maar wel kunnen horen.

      5. Ondertitels voor doven en slechthorenden

Ondertitels zijn een gesynchroniseerd tekstalternatief voor het geluid in een mediafragment. Het gaat hier niet alleen om de dialoog, maar ook om andere audio-informatie zoals applaus, gelach, voetstappen, etc.

Het is prima als de ondertitels altijd zichtbaar zijn. Het is ook voldoende als de gebruiker deze aan en uit kan zetten, of als er een duidelijke verwijzing staat naar een kopie van het fragment mét ondertitels. Dit mag een download zijn.

Ondertitels voor doven en slechthorenden zetten geluid om in beeld. Ze zijn geschikt voor gebruikers die het geluid niet (goed) kunnen horen, maar wel kunnen zien.

Als er een geluidsbeschrijving is toegevoegd aan het mediafragment, hoef je alleen het geluid van de originele audiotrack te ondertitelen. Er is dus geen alternatief voor een alternatief nodig.

      6. Gebarentaal

Gebarentaal is een taal die niet wordt gesproken, maar waarbij informatie wordt uitgewisseld door een combinatie van bewegingen, lichaamspositie en gezichtsuitdrukkingen. Net als gesproken taal heeft gebarentaal een rijke invulling qua emotie en intonatie. Daarmee biedt gebarentaal een rijkere en meer gelijkwaardige vertolking in vergelijking met een transcript.

Als je gebarenvertolking aanbiedt, kan dit standaard in de video. Je kunt hier ook een aparte video voor beschikbaar stellen. Dit kan in een download.

Gebarentaal zet geluid om in beeld en is geschikt voor gebruikers die gebarentaal kunnen begrijpen.

Waar moet je aan voldoen?

Alle niet-tekstuele content

Alle niet-tekstuele content van je website (afbeeldingen, video's, infographics, logo's, enz.) heeft een tekstalternatief nodig. Het gaat hierbij om een korte beschrijving van de inhoud. Dit geldt ook voor video en audio.

Video

Als een video vooraf is opgenomen, dan moet je deze in principe voorzien van ondertitels voor doven en slechthorenden én een geluidsbeschrijving.

Video’s zonder belangrijke tijdgebonden visuele informatie hebben geen geluidsbeschrijving nodig. Denk daarbij aan een sprekende persoon die voor een onveranderde achtergrond staat. Bijvoorbeeld een nieuwjaarsboodschap van de burgemeester of een reporter met een vaste achtergrond.

Het is wel belangrijk dat je alle informatie die niet te horen is toevoegt aan het tekstalternatief. Je kunt hierbij denken aan de begin- en eindtitels, of de context van de achtergrond omgeving, als deze relevant is. Vergeet ook niet de informatie toe te voegen die als tekst in de video wordt getoond, zoals de naam van de spreker.

Als je video alleen uit beeld bestaat, voeg je alleen een tekstalternatief voor media (transcript) toe óf een audiotrack.

Een live video heeft alleen ondertitels voor doven en slechthorenden nodig.

Alleen audio

Als de audiotrack vooraf is opgenomen, voeg je een tekstalternatief voor media (transcript) toe. 

Aan live-audiotracks worden geen eisen gesteld. Als je toch een toegankelijk alternatief aanbiedt, geef dan duidelijk aan dat het audiofragment en het alternatief bij elkaar horen.

Media-alternatief voor tekst

Soms is een video of audiofragment alleen bedoeld om iets nogmaals uit te leggen wat in de tekst al is uitgelegd. Dat noemen we een media-alternatief voor tekst. In dat geval zijn er minder eisen. Het fragment moet wel aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Het gaat alleen om vooraf opgenomen media
• Zowel media als tekst zijn zichtbaar
• Alle informatie uit de video staat ook in de tekst
• De tekst geeft duidelijk aan dat de video dezelfde informatie bevat (label) en dit label is ook zichtbaar

In dit geval hoef je alleen nog een geluidsbeschrijving toe te voegen aan een video.

Waar moet je verder nog op letten?

De bovenstaande regels gaan over het toegankelijk maken van de informatie die je deelt. Er geldt daarnaast een aantal andere toegankelijkheidsrichtlijnen waarmee je rekening moet houden:

• 1.4.2 Geluidsbediening (A) – Gaat over het automatisch afspelen van geluid op een webpagina.
• 2.1.1 Toetsenbord (A) en 2.1.2 Geen toetsenbord-val (A) – Gaan over het kunnen bedienen van de video of het geluidsfragment met het toetsenbord.
• 2.2.2 Pauze, stop, verbergen (A) – Gaat over het automatisch afspelen van videobeelden op een webpagina.
• 2.3.1 Drie flitsen of beneden de drempelwaarde (A) – Heeft te maken met de mogelijkheid dat beeldmateriaal een toeval kan veroorzaken bij de kijker, en vooral hoe je dit kunt voorkomen.

Kom je er niet uit?

Als je toch wat hulp of advies kunt gebruiken bij het toegankelijk plaatsen van media op je website, neem dan contact met ons op.